Genomineerden Creative Heroes Awards 2019
1:1 Award
– impact op persoonlijke schaal
Ronald Carpentier
Mentaal alert zijn maar toch niet kunnen communiceren met je geliefden, kan extreem frustrerend zijn. Daar moet een oplossing voor komen, dacht Ronald Carpentier van MindAffect. Samen met zijn team heeft hij de eerste Brain Computer Interface (BCI) ontworpen voor zogenoemde locked-in-patiënten. Dit zijn mensen die als gevolg van onder andere ALS of een beroerte, compleet verlamd zijn, niet kunnen praten, en vanwege het niet kunnen controleren van hun spieren, moeilijk hun behoeftes en emoties kunnen overbrengen. Met de baanbrekende technologie die hersengolven detecteert, kunnen ze met de BCI op een eenvoudige manier communiceren met hun omgeving.
Jury: ‘Een bijzonder project. MindAffect laat mensen met het locked-in syndrome toch communiceren met de buitenwereld.’
Rombout Frieling
Op de actuele vraag hoe we om dienen te gaan met een toenemende hoeveelheid verticale bouw en de steeds groter wordende groep mensen die niet meer in staat is om de trap op te lopen, formuleerde Rombout Frieling vanuit zijn lab een antwoord: de VertiWalk voor ouderen en mindervaliden. ‘We zijn niet ingesteld om als een soort gekko’s tegen de muur op te klimmen’, zegt Frieling, maar met de VertiWalk kan de gebruiker zich met behulp van twee verticale rails een stukje omhoog trekken waardoor het zitvlak omhoog wordt getrokken. Wanneer je weer gaat zitten, komt het voetensteuntje omhoog door de benen iets op te tillen. Zo is de gebruiker in staat om zonder al te veel lichamelijke inspanning een andere verdieping te bereiken. De medische wereld toont belangstelling voor het concept waarmee ouderen langer blijven bewegen.
Jury: ‘Frieling heeft een duidelijke visie. Hij brengt op een mooie manier de sociale impact en esthetiek samen in een slim ontwerp.’
Anne Ligtenberg
Er is weliswaar veel over dyslexie geschreven, maar taal alleen geeft geen goed beeld van wat dyslexie inhoudt, meent Anne Ligtenberg, zelf dyslectisch. Via een succesvolle crowdfunding kon ze een visueel boek maken waarin ze tekst en beeld laat samenwerken. Ze maakt inzichtelijk hoe dyslecten taal ervaren en ondersteunt hen bij de problemen die ze met het bestaande leerproces hebben. Tegelijkertijd laat het docenten en ouders zien waar dyslecten tegenaan lopen. Voor het dyslexieboek deed Toeters uitgebreid onderzoek. Ze interviewde professoren, pedagogen, dyslexiecoaches en leraren, organiseerde workshops met dyslectische leerlingen en liet dyslectici van alle leeftijden opschrijven wat dyslexie voor hen betekent.
Jury: ‘Het Dyslexieboek is een voorbeeld van een waanzinnig mooi ontwerp waarbij medium en boodschap samenkomen en elkaar versterken. Het doel is geslaagd: mensen leren elkaar beter begrijpen en dragen op die manier bij aan een betere situatie.’
Marina Toeters
‘Fashion Tech Hero’ Marina Toeters werkt op de grens van modeontwerp en modetechnologie. Met by-wire.net – een website over design, research en modetechnologie – stimuleert ze de samenwerking tussen de mode-industrie en techneuten om relevante, circulaire, smart textiles te ontwerpen. Zo bedacht ze een airbag voor als je valt en daardoor je heup niet breekt, en Closed loop smart athleisure fashion, sportkleding met slimme sensoren die draagbaar, comfortabel, onzichtbaar, sterk en wasbaar is en dat in de bestaande modeproductie kan worden opgenomen. ‘Let’s innovate for a better world’, zegt ze.
Jury: ‘Toeters experimenteert op een duurzame, innovatieve en efficiënte manier met materialen en technieken. Hiermee is ze grensverleggend. Je voelt dat ze groot kan worden.’
1:100 Award
– impact op kleine sociale schaal (gezin, school, bedrijf, vereniging, etc.)
Pim van Baarsen & Luc van Hoeckel
In niet-ontwikkelde economieën sluit de vraag van de bevolking aan producten en diensten meestal niet aan op het aanbod. Hierdoor worden er minder aankopen gedaan en groeit de economie langzaam. Als alternatief probeert Super Local lokale producties op te zetten. In Malawi realiseerden de ontwerpers onder andere de Care Collection als oplossing voor verouderd ziekenhuismeubilair. Zo vervaardigden ze bedden, operatietafels en nachtkastjes van lokale materialen in lokale werkplaatsen. Super Local verschaft zodoende nieuwe banen die bijdragen aan de groei van de economie. En ziekenhuizen kunnen betaalbare producten aanschaffen van een goede kwaliteit die bovendien eenvoudig te repareren zijn.
Jury: ‘Twee slimme ontwerpers ontfermen zich over ziekenhuizen in Malawi, waar geen maakindustrie is en geen geld om bijvoorbeeld dure ziekenhuisbedden te importeren uit Europa of Amerika. Hun aanpak zetten ze ook elders op de wereld in.’
Cristian Bello
Bomberbot biedt volledig uitgewerkt lesmateriaal om op een leuke en eenvoudige manier programmeerlessen te verzorgen in het onderwijs. Kinderen groeien op in een wereld die steeds meer beïnvloed wordt door technologie. Ze gebruiken het dagelijks, maar weten vaak niet hoe technologie aan de achterkant werkt. Tijdens de lessen van Bomberbot werken kinderen aan belangrijke 21e eeuwse vaardigheden als kritisch denken, ICT-basisvaardigheden en mediawijsheid. Leerkrachten kunnen met het lesmateriaal zonder enige voorkennis hun leerlingen de basisprincipes van het programmeren leren.
Jury: ‘Met programmeerlessen leert Bomberbot kinderen actuele en belangrijke vaardigheden te ontwikkelen, zoals kritisch en creatief denken, problemen oplossen, samenwerken en communiceren.’
Pepe Heykoop
Al zo’n zeven jaar ontwerpt Pepe Heykoop voor het door zijn nicht opgerichte Tiny Miracles mooie producten, zoals papieren vazen en leren lampen. Deze worden vervaardigd door mensen in de allerarmste sloppenwijken van Mumbai in India. Tiny Miracles ontwikkelt een unieke aanpak om extreem arme gemeenschappen te helpen zelf uit de armoede te komen. Cruciaal is het werkproject van Pepe – deze mensen zijn analfabeet, hebben geen vaardigheden en leven vaak gewoon op de stoep. Het door hen laten maken van zijn ontwerpen heeft drie jaar geduurd, waarin Pepe eindeloos veel uren heeft besteed aan het aanleren van (relevante) vaardigheden en kwaliteitsnormen. Hij biedt hen werk waarbij ze een goed inkomen verdienen waarmee ze echt hun leven in eigen hand kunnen nemen: zevenhonderd mensen hebben nu bijna hun armoedecirkel doorbroken waarin ze al generaties lang vastzaten. De producten worden als plat pakketje verscheept en in twintig landen verkocht.
Jury: ‘Een heel bijzonder project van een innemende ontwerper. Hij bewijst dat het werkt om mensen nieuwe vaardigheden te leren om vrij simpele producten te maken in werkplaatsen in India.’
Roos Meerman
Roos Meerman ontwerpt processen en technieken. Ze weet technologie, smart textiles, geluid, licht, muziek, verhalen, geur, en aanraken te combineren in esthetische producten die verwonderen. Zo bedacht ze samen met Tom Kortbeek, die muziektheater heeft gestudeerd, een wandkleed met muziek en taal, als knuffelwand voor dementerenden, evenals de eruit voortkomende multi-zintuigelijke objecten getiteld Kozie, waarmee dementerenden kunnen ‘snoozelen’.
Jury: ‘Op een onderzoekende, subtiele, en bijzondere manier weet Roos sociale projecten te realiseren waarbij ze in teamverband werkt aan producten voor een specifieke doelgroep. Het is goed mogelijk om dit grootschalig in te zetten.’
Bas Timmer
Het tragische verhaal van de dakloze vader van twee vrienden die op straat overleed door onderkoeling, zette modeontwerper Bas Timmer in 2014 aan tot het ontwerpen van de eerste Sheltersuit. De inmiddels beroemde combinatie van jas, slaapzak en opbergtas maakt overleven in barre weersomstandigheden mogelijk. ‘Wereldwijd worden miljoenen mensen gedwongen om buiten in de kou te slapen. Tegelijkertijd produceert de textielindustrie miljoenen kledingstukken waarvan er dagelijks vele in de verbrandingsoven belanden. En toch kunnen we mensen niet warm houden. Dat is de omgekeerde wereld’, zegt Bas.
Met de Sheltersuit Foundation heeft de Nederlandse ‘humanitaire startup’ een ongekende ontwikkeling doorgemaakt. De stichting biedt met name statushouders uit Syrië een vaste baan als makers van de Sheltersuits. Crowdfund-campagnes leveren geld op om in samenwerking met o.a. hulporganisaties duizenden Sheltersuits te leveren aan vluchtelingen in nood langs de grenzen van Europa, aan daklozen in Nederland en inmiddels ook in Amerika. Timmer is gedreven in het bereiken van zijn zeer ambitieuze levensdoel: de hele wereld warmhouden.
Jury: ‘Een sociaal betrokken designer die duurzame producten van restmaterialen uit de textielindustrie vervaardigt waarmee letterlijk levens worden gered. Bas weet tevens een onderneming op te zetten, waarbij hij zoveel mogelijk mensen een vast inkomen biedt. Sheltersuit kan uitgroeien tot een wereldwijde beweging.’
Makers Unite
Makers Unite is een sociale onderneming die lokale ontwerpers en nieuwkomers met een vluchtelingenachtergrond samenbrengt. Samen maken ze producten van reddingsvesten die vluchtelingen op zee hebben gered. De achtergebleven vesten langs de Griekse kusten worden dus gebruikt om werk te creëren voor de overlevenden. Het programma wordt gefinancierd door het op de markt brengen van producten als tassen en iPadhoezen. Makers Unite bevordert hiermee de sociale integratie van nieuwkomers in de Europese gemeenschap.
Jury: ‘Vluchtelingen krijgen de kans een mooie lijn producten te maken van achtergelaten reddingsvesten. Ze leren over nieuwe professionele kansen, terwijl ze tegelijkertijd beter integreren in de samenleving.’
1:10.000 Award
– impact op grote sociale schaal (corporate, franchise/keten, wijk, etc.)
Marjan van Aubel
Een raam dat zelf elektriciteit opwekt uit daglicht en kleur. Een tafel als mini-energiecentrale. Een kas van transparant solarglas waarin je voedsel en energie tegelijkertijd kunt oogsten. Het zijn een paar mooie voorbeelden van ontwerpen die solar designer Marjan van Aubel maakt.
Zo richt ze zich op het slimmer toepassen van zonnecellen in de hoop de verduurzaming van onze samenleving te versnellen, bewustwording rond ons energieverbruik te creëren en sociale verandering te bewerkstelligen. Materiaalexperiment en kennisontwikkeling staan centraal in haar werk. Hiervoor werkt ze veel samen met wetenschappers, technici en instellingen, zoals momenteel met ECN.TNO (Energieonderzoek Centrum Nederland), aan de ontwikkeling van de esthetische kwaliteit van zonnecellen.
Jury: ‘Marjan werkt vaak samen met wetenschappers aan de toepassing van zonnecellen in producten. Ze heeft er haar eigen vormentaal in ontwikkeld.’
Tim Laning
Nederland kent veel talent in de game-industrie; Grendel Games voegt daar iets aan toe. Het bedrijf voor Serious Games biedt een bijzondere combinatie tussen wetenschap en entertainment, doet jarenlang onderzoek naar de werking van een game en vindt slimme en creatieve oplossingen door internationale samenwerkingsverbanden aan te gaan tussen overheden, ziekenhuizen, scholen, en wetenschappers. Serious gaming blijkt serious business te zijn. Een grote zorgverzekeraar heeft al een miljoenenbelang in Grendel Games genomen. Het gamebedrijf biedt chirurgie op afstand: met een Wii-simulator kan de game bijvoorbeeld de omgeving van een buikholte nabootsen zodat chirurgen hun kennis kunnen blijven trainen. Chirurgen in opleiding werken er al mee, en het kost vele malen minder dan de bestaande zeer kostbare simulatoren, die bovendien zo saai worden gevonden dat ze nauwelijks tot niet gebruikt worden. Een andere toepassing is de game Griffon Rider. Het helpt kinderen met een beperking letterlijk en op een speelse manier hun balans te vinden.
Jury: ‘Grendel Games is veel meer dan ‘zomaar’ een spelletjesontwikkelaar van het gebruikelijke genre: de schietspelletjes. Met serious games helpt het bedrijf om onze kennis, vaardigheden en maatschappelijke bewustwording te vergroten op een leuke, speelse en effectieve manier. Grendel Games zit bovendien in een krimpgebied (Friesland) waar het nu serieuze, hoogwaardige werkgelegenheid biedt.’
Shahar Livne
De jonge zelfbenoemde ‘conceptuele materiaalontwerper’ Shahar Livne heeft een missie: grote wereldproblemen onderzoeken en aanpakken via de verhalen die verstopt zitten in materialen. Van The Meat Factory, namaakleer van bioplastics op basis van voedseladditieven met varkensbloed van de slager als kleurstof, tot Lithoplast, een kleiachtig nieuw materiaal gemaakt van plastic afval. Shahar ziet plastic als een grondstof van de toekomst, zoals olie dat nu is. Haar research is gebaseerd op voorspellingen van geologen over wat er met plastic in de toekomst gebeurt: het vermengt zich nu al met de natuur.
Jury: ‘Shahar is ambitieus en gedreven, en heeft een interessante benadering door plastic als grondstof te zien in plaats van als afval. Ze laat ons nadenken over de kracht van de planeet dat het afvaloverschot het hoofd biedt en maakt van plastic een nieuw bruikbaar materiaal.’
Bo Reudler
Bo Reudler probeert met al zijn ontwerpen impact te creëren. Of het nu een behang is, meubels van bamboe of een hotel in Londen. Met name zijn eco-resort in Sri Lanka is een voorbeeld van een project dat is ingebed in de lokale context. Bo betrekt de lokale bevolking bij zijn ontwerp en legt de lat voor duurzaamheid hoog. Tevens probeert hij luxe opnieuw te definiëren en de gebruiker te stimuleren zich opnieuw te verbinden met de natuur en daardoor met zichzelf.
Jury: ‘Bo is een integere ontwerper die al lang bezig is duurzaam ontwerpen naar een hoger niveau te tillen. Zijn hele oeuvre is bijzonder waarbij hij gebruik maakt van duurzame en lokale materialen.’
Morgan Ruben
Met zijn modulaire lamp voor de circulaire economie probeert Morgan de huidige ledverlichtingssystemen te verbeteren. Door een zogenoemde plug & play van magnetische verbindingen en een modulair design, kan de gebruiker de lamp makkelijk in elkaar zetten en één van de 3D-geprinte onderdelen van de lamp vervangen. Het is een slim verlichtingssysteem dat duurzaam is. Niet alleen vanwege het efficiënte energiegebruik, maar ook vanwege de duurzame productiemethode, de verlengde levensduur en omdat de lamp eenvoudig uit elkaar te halen is en onderdelen geüpdate of recycled kunnen worden.
Jury: ‘Een fantastisch integraal concept dat logistiek klopt. Het slimme en esthetische ontwerp heeft een eigen vormentaal en is een perfect voorbeeld voor anderen die circulaire producten willen ontwerpen.’
1:100.000 Award
– impact op stedelijke schaal
Wessel van Beerendonk
Studio RAP is een innovatief architectenbureau met robotspecialisten en techneuten dat Wessel van Beerendonk samen met Léon Spikker en Lucas ter Hall startte in 2015, direct na hun afstuderen aan de TU Delft. Hun expertise is architectuur realiseren door ‘computational’ design (ontwerpen met algoritmes die digitaal vormen genereren) te combineren met digitale fabricagetechnieken. Gedreven door een passie voor robotica en frustratie over het gebrek aan innovatie in de bouwsector, wil RAP de rol van architect en producent laten samensmelten, om te komen tot digitaal bouwmeesterschap.
Jury: ‘Het bijzondere van Wessel is dat hij het ontwerpen van algoritmes al zo goed onder de knie heeft, dat hij en zijn studio geen tovenaarsleerlingen meer zijn. De geprogrammeerde productierobots snappen meteen hoe iets gemaakt moet worden en dat is briljant, slim en efficiënt. Hij gaat nog grote stappen maken in de toekomst.’
Daria Biryukova
Daria Biryukova is een ‘design-alchemist’ die experimenteert met afval en tweedehands materialen. Samen met Mineralz (dat minerale residu’s recyclet) ontwikkelde ze een toepassing voor de keramiekindustrie: Forz®glazuur. Het bestaat onder andere uit het duurzame en schoongemaakte bodem-as, een residu dat achterblijft na het verwerken van huishoudelijk afval. Daria bewijst dat het kan worden gebruikt voor keramische toepassingen. Zo produceerde ze keramische tegels met het FORZ(®)glazuur voor een duurzaam paviljoen van Fokkema & Partners Architecten.
Jury: ‘Het is en doorbraak om uit afval glazuur te kunnen maken dat doorgaans van kostbare mineralen wordt vervaardigd. Daria realiseert niet alleen een nieuw product, maar maakt meteen de koppeling met de industrie; Mosa en Koninklijke Tichelaar Makkum werken al met haar uitvinding. Forz (®) glazuur heeft meerwaarde voor de industrie en andersom.’
Anna Dekker
Anna Dekker, medeoprichter van Studio LONK (ruimtelijk ontwerpbureau gespecialiseerd in spatial storytelling), en kantoorontwikkelaar Ditt.Officemakers, startten het Labor Lab. Hierbij speculeren ze door middel van ruimtelijk ontwerp en debatten over de grote maatschappelijke ontwikkelingen en de toekomst van werk en de werkomgeving. Een daarvan is Senior Spaces, een ruimtelijk scenario dat ons confronteert met een nieuwe generatie op de werkvloer: de 70-plusser. Want door vergrijzing, een toegenomen levensverwachting én een onzeker pensioen zullen we jaren langer blijven doorwerken. Ze stelt de vraag: Hoe ver gaan we om onze mentale en fysieke gezondheid hierin te faciliteren? En wat is de invloed op de vormgeving als de 70+ generatie zijn intrede doet op de werkplek?
Jury: ‘Anna ontwikkelt ruimtes waar we ons beter in voelen, en heeft een wetenschappelijke onderbouwing voor de materialen die ze kiest. Wat zij doet is actueel, concreet en communiceert.’
Hester van Dijk & Reinder Bakker
Samen vormen ze Overtreders W., het ruimtelijk ontwerpbureau voor de circulaire economie. Hester en Reinder bouwen spectaculaire paviljoens, tentoonstellingen en interieurs met geleend, gehuurd, gerecycled en demontabel materiaal waarbij het produceren van zo min mogelijk afval essentieel is. Mooie voorbeelden daarvan zijn: People’s Pavilion tijdens de Dutch Design Week 2017 (100% geleende materialen), Brasserie 2050 (standaard materialen behouden hun waarde), AA-House tijdens de Dutch Design Week 2016 (no waste), en Raum (100% demontabel).
Jury: ‘Het is bijzonder en intelligent hoe Overtreders W een paviljoen weet te bouwen zonder schroef, bout of lijm, en van geleende materialen, die na afloop weer terug worden gegeven aan de eigenaren. Er blijft geen enkel stukje afval over.’
Simone Post
Simone Post heeft een eigen designbenadering ontwikkeld die wordt gekarakteriseerd door diepgaand onderzoek en een voorliefde voor kleuren- en materialenexperimenten. Ze heeft een oog voor de esthetiek en de schoonheid van afval waarbij ze het traditionele handwerk en een circulaire manier van denken combineert en vertaalt in nieuwe processen en producten. Hierbij zoekt ze altijd de succesvolle samenwerking met de industrie, zoals ze met Vlisco, Adidas, ECO-oh! en Finsa. Ze weet die bedrijven verder te helpen in een nieuwe manier van denken en omgaan met restafval.
Jury: ‘Haar impact is groot, ze heeft in een korte tijd veel waargemaakt in haar samenwerking met bedrijven.’
1:1.000.000 Award
– impact op landelijke schaal
Odette Ex
We worden overladen door duurzaamheidslabels, maar de crux is dat geen enkel label vertelt over de daadwerkelijke milieu-impact op het interieur, meent Odette Ex. Om de juiste keuzes in interieurs te kunnen maken, heeft ze samen met NIBE en Dutch Green Building Council INSIDE/INSIDE opgericht. Dit is hét online platform waar op een objectieve manier inzichtelijk wordt hoe duurzaam, circulair en gezond een interieur is. In één overzicht is te zien welke impact een interieur heeft op het milieu en door welke onderdelen het wordt beïnvloed. INSIDE/INSIDE daagt uit om oude denkwijze los te laten en interieurs te creëren die ademen.
Jury: ‘Odette is een visionaire ontwerper; ze was een van de eerste die vond dat duurzaamheid en circulariteit in interieurs belangrijk zijn. De nieuwe tool is een superoplossing met potentie. Het is goed dat ze haar kennis deelt en beschikbaar stelt.’
Jasper Gabriëlse & Melvin Loggies
De twee jonge ondernemers Jasper en Melvin staan voor een schonere én mooiere wereld. Met hun bedrijf Seepje maken ze (af)wasmiddelen en allesreinigers van vruchtenschillen uit India en Nepal. Ze gebruiken de schoonste ingrediënten, leveren ons goede producten, en tegelijkertijd zorgen ze ervoor dat de werk- en leefomstandigheden in Nepal verbeteren en mensen een eerlijke Fair Trade-prijs voor hun superschillen krijgen. De schillen komen van de Sapindus mukorossi, een vrucht waar saponine in zit, een natuurlijke vorm van zeep, die vrijkomt wanneer de schillen met water in aanraking komen. Seepje werkt bovendien samen met een sociale werkplaats in Nederland die de producten inpakt en webshopbestellingen afhandelt, en de (af)wasmiddelen worden verkocht in flessen van in Nederland gerecycled plastic.
Jury: ‘Melvin en Jasper zijn jong en veelbelovend. Ze hebben met Seepje een perfect product, een goed design en een totaalconcept in handen. Ze wisten de producten ook in de schappen van de AH te krijgen.’
Claudy Jongstra
Kunstenaar Claudy Jongstra lanceerde dit voorjaar Farm Flower Fragrances, een volledig biologisch parfum op vaste basis van bijenwas, geheel in lijn met haar circulaire beroepspraktijk. Jongstra creëert de omvangrijke kunstwerken in haar Friese studio en boerderij, waar de principes van duurzaamheid, biodiversiteit, inclusiviteit, samenwerking, onderzoek en kennisoverdracht de leidraad vormen. Voor haar kunstwerken verft Jongstra de natuurlijke garens met pigmenten uit ter plekke gekweekte historische plantsoorten. Nu gaan de biologische inheemse bloemen en planten voor Farm Flower Fragrances nog meer kleur en biodiversiteit aan het Nederlandse landschap verlenen. Met inzet van louter lokale bronnen en arbeidskrachten, ook inclusief door betrokkenheid van medewerkers met een afstand tot de arbeidsmarkt, komen de Farm Flower Fragrances op de zuiverste manier en met de grootste impact voor natuur, mens en dier, tot stand.
Jury: ‘Claudy doet al vijftien jaar research naar natuurlijke kleurenstoffen om haar wol te verven, inmiddels ontwerpt ze een groter werkend systeem in samenwerking met designers, kunstenaars, architecten en ambachtslieden van over de hele wereld. Ze toont aan dat creativiteit en samenwerking een verlate boerenbedrijf tot leven kan brengen en dat opschaling de transitie van de landbouw in werking kan zetten.’
Césare Peeren
Als oprichter van Superuse Studios is Césare ruim twintig jaar professioneel bezig met circulair ontwerpen. Hij heeft er tools voor ontwikkeld zoals Oogstkaart.nl – de Marktplaats voor professionele upcyclers. Zij kunnen hier (rest)materialen zoals metalen gevelpanelen, spoorwegmateriaal, vloertegels, luifels, betonnen putten, en noem maar op, vinden. Hiermee wil Césare een hele generatie ontwerpers laten zien dat mooi en duurzaam ontwerp mogelijk is en succesvol kan zijn.
Jury: ‘Césare is een pionier, een volhouder, en een visionair. Hij brengt al jaren reststromen en materialen in kaart en brengt ze op een efficiënte manier terug in de loop.’
Marius Smit
Marius Smit van het snelgroeiende Plastic Whale heeft een ambitieuze missie: plasticvrij water over de hele wereld. Het blijft niet alleen bij woorden. Hij weet een beweging te laten ontstaan van burgers, bedrijven en overheden, die samen concrete resultaten willen behalen in de strijd tegen de plastic soep. Plastic Whale vist met duizenden mensen plastic afval uit de Amsterdamse grachten, en straks wereldwijd, en creëert samen met partners van dat afval nieuwe producten met een economische waarde, zoals circulair designmeubilair.
Jury: ‘Hij maakt een van de grootste problemen ter wereld op een heldere manier zichtbaar en brengt mensen in beweging daar iets concreets aan te doen.’
1:1.000.000.000 Award
– impact op wereldschaal
Lex Hoefsloot
Lex Hoefsloot is samen met Martijn Lammers, Qurein Biewenga, Arjo van der Ham en Koen van Ham medeoprichter van Lightyear One, een Nederlandse start-up die op dezelfde dag als de awardavond van de Creative Heroes Award het eerste rijdende prototype van de eerste solar familieauto ter wereld lanceert. Dat betekent niet dat de auto geheel op de in de motorkap en het dak geïntegreerde zonnecellen rijdt. De auto wordt deels opgeladen via het stopcontact. De ambitie is dan ook om de gewonnen energie meer in balans te brengen. Lightyear One heeft de potentie om de CO2-emissie terug te dringen, kan veel zon omzetten in kilometers en is het grootste deel van het jaar zelfvoorzienend. ‘Dit is onze bijdrage aan een betere wereld’, zeggen de oprichters.
Jury: ‘Vijf jonge founders krijgen het samen met een team van tachtig man voor elkaar de eerste solar car ter wereld te lanceren. Een megaklus. De auto zit technisch briljant in elkaar. Je hoeft geen lithium te winnen, je hebt geen laadpalen om de tien meter nodig en ook geen ondergrondse infrastructuren.’
Eric Klarenbeek & Maartje Dros
Klarenbeek & Dros hebben Algae Lab opgezet in samenwerking met Atelier Luma in de Camarque in Frankrijk. Met een team van wetenschappers onderzoeken en kweken zij micro-organismen, zoals algen. Deze worden omgezet in biopolymeren die minstens zo goed toepasbaar zijn als traditionele kunststoffen. Het materiaal kan op industriële schaal worden toegepast en is geschikt voor spuitgieten. De focus van de studio ligt op 3D-geprinte objecten en het opzetten van een netwerk van lokale producenten met als doel sociale en lokale productie te stimuleren en CO2-uitstoot door productie en transport te verminderen en zelfs te absorberen.
Jury: ‘De ontwerpers zijn al ver in hun onderzoek naar de toepassing van algen. Met een nieuw productieproces maken ze er wonderbaarlijk mooie producten van, transparant en ragfijn als glas. Het Algae Lab heeft een potentie op wereldschaal.’
Daan Roosegaarde
Als pionier van het landschap van de toekomst onderzoekt de nieuwgierige buitenkunstenaar Daan Roosegaarde vaak het begrip schoonheid. Dit krijgt vorm in maatschappelijke thema’s als schone lucht, schoon water en schone energie. ‘Op een poëtische en verbeeldende manier wil ik mensen laten nadenken over de toekomst door dingen te bevragen, ze anders te laten kijken en ze bewust te maken wat de invloed is van onze menselijke aanwezigheid op aarde’, zegt hij. In zijn veelzeggende kunstwerken spelen een wisselwerking tussen de natuur en de mens, technologie, design, en engineering een rol. Voorbeelden zijn: Waterlicht, over de stijgende zeespiegel, Gates of Light op de Afsluitdijk, het Smog Free Project die schone lucht in China verschaft, Windvogel die groene energie opwekt, en Space Waste Lab dat oplossingen bedenkt voor het ruimteafval.
Jury: ‘Een bijzonder iemand, inspirator, uitvinder en pionier. Daan Roosegaarde weet awareness, kunst, design, en klimaat met elkaar te combineren in inzichtelijke projecten. Hij is de eerste die dat terrein op de kaart zette.’
Tjeerd Veenhoven
tjeerdveenhoven.com
Studio Tjeerd Veenhoven maakt producten, maar wel op een nieuwe, bijzondere, experimentele en soms radicale wijze. Tjeerd ontwerpt de hele waardeketen, van een ruw materiaal tot een vaak succesvol consumentenproduct uit natuurlijke afvalmaterialen.
Hij was een van de eerste ontwerpers die met AlgaeFabrics uit algen textiel maakte, hij gebruikt tulpenbladeren als natuurlijk pigment om producten te kleuren, en palmbladeren voor palmleren producten. In het vaak langdurige onderzoeks- en ontwerpproces, vervult Tjeerd talloze rollen: die van uitvinder, producent, ontwerper, filosoof, activist, zakenman, vrijwilliger en bank, zo formuleert hij het zelf. Bij elk project gebruikt hij de waarde van natuurlijke restmaterialen met als doel: de wereld duurzamer te maken.
Jury: ‘Tjeerd Veenhoven is een voorloper in het ontwikkelen van materialen uit de natuur. Hij weet al jaren met succes nieuwe, duurzame producten te maken gebaseerd op nieuwe materialen. Zijn palmleren slippers worden in Azië gemaakt waarbij hij lokale mensen aan werk en inkomen helpt. Tegelijk biedt de ontwerper een duurzaam alternatief voor de huidige ‘eendagsslippers’ die in hotels worden gebruikt.’
tekst: Viveka van de Vliet